راه شماره 1 : بشارت پيروزي
ما برای پول کار نمی‌کردیم
گفتگو با محمود هندیانی بازیگر نمایش »نهضت حروفیه«
سيدجواد روشن
محمود هندياني در سال 1327 در قم متولد شد و در سال 1358 در رشته بازيگري و کارگرداني از دانشکده هنرهاي دراماتيک(سينما تئاتر فعلي) فارغ‌التحصيل شد. وي هم‌اکنون عضو گروه سينماتئاتر آييني است و تا کنون در نمايش‌هاي زيادي از جمله «استثناء و قاعده» شهيد قشقايي، «ابراهيم توپچي و آتابيك» ركن‌الدين خسروي، «ساكت» جعفر والي، «واسلاو»، «روشنايي تيره»، «كيمياگر»، «داستان مردي كه سگ شد» داوود دانشور، «قصه شهر فرنگ»، «آيين فاطيما» و «امشب بايد بميرم» نصرالله قادري و ... به عنوان بازيگر حضور داشته است. وي به عنوان يكي از اعضاي اصلي انجمن اسلامي دانشكده هنرهاي دراماتيك در نمايش «نهضت حروفيه» به عنوان بازيگر حضور داشت.
انجمن اسلامي دانشكده هنرهاي دراماتيك چگونه شكل گرفت؟
- من در دانشكده هنرهاي درامامتيك با شهيد قشقايي آشنا شدم او در حال فارغ‌التحصيل شدن بود و من تازه به عنوان هنرجو وارد هنرستان دانشكده هنرهاي دراماتيك شده بودم. اولين تجربه حرفه‌اي من در تئاتر بازي در نمايش «استثناء و قاعده» به كارگرداني شهيد قشقايي بود كه آن را به عنوان پروژه عملي پايان‌نامه تحصيلي‌اش كار مي‌كرد. چند روز بعد از شهادت قشقايي در روز 6 دي 57 مراسم بزرگداشتي براي وي در دانشكده گرفتيم كه با استقبال اقشار مختلف مردم همراه بود. در همان زمان به فكر افتاديم كه به ياد او سالني را به نامش نام‌گذاري كنيم كه مرحوم خليل موحد گيلمغاني- استاد گروه تائتر دانشكده- پيشنهاد داد همان سالن دانشكده را نام‌گذاري كنيم ولي چون امكان داشت بعد از مدتي دچار تغيير شود نپذيرفتيم. در واقع در همان ايام و كمي قبل از شهادت قشقايي انجمن اسلامي توسط من، داوود دانشور، مرحوم ولي ا... دهقاني و فرد ديگري كه بعدها مجاهد شد به نام سياوش هاشميان شكل گرفته بود و بعدها تاجبخش فنائيان، منصور براهيمي، محمد كاسبي، سعيدكشن فلاح، مهدي نيشکري كه الان در صدا و سيما فعال است- به ما ملحق شدند و تجمع ما شكل گرفت و اساسنامه نوشتيم و فعاليت ما آغاز شد.
چه شد كه به سراغ نمايش «نهضت حروفيه» رفتيد؟
بعد از شهادت قشقايي از آنجايي كه اكثر ما از دوستان او بوديم تصميم گرفتيم كاري انجام دهيم. در آن زمان شهيد قشقايي نمايشنامه‌اي داشت به نام «نهضت حروفيه» كه چون موضوع مذهبي و انقلابي داشت قرار شد به عنوان اولين كار انجمن اسلامي آن نمايش را كار كنيم كه به پيشنهاد من كارگرداني آن به آقاي دانشور محول شد.
از چه زماني تمرينات را آغاز كرديد؟
چند روز بعد از مراسم بزرگداشت قشقايي روخواني نمايش شروع و به تدريج كار آغاز شد.
پيروزي انقلاب و جريانات 22 بهمن 57 چه تأثيري در كار داشت؟
تمرين مدت كمي متوقف شد ولي با انرژيي كه از پيروزي انقلاب بوجود آمده بود كار را دنبال كرديم تا نمايش آماده شد. سالن چهارسو به لحاظ اجرايي بهترين مكان براي اجرا بود و چون تئاتر شهر فعاليتي نداشت قرار شد تا كار را در همان سالن چهارسو اجرا كنيم.
در آن زمان تئاتر شهر زير نظر چه كسي بود؟
فردي به نام خوشدل و بعداً مهندس حجت و آقايان انوار و محمد بهشتي -كه در ميراث فرهنگي و بنياد فارابي هم فعاليت داشت- آمدند. من به آنها رؤوس مثلث مي‌گفتم چون هميشه با هم بودند. اول با خوشدل صحبت كرديم و قرار شد نمايش بدون فروش بليط اجرا شود ولي بعداً كه آن سه نفر آمدند با اين كار مخالفت كردند البته كار در نهايت رايگان اجرا رفت. آن نمايش اولين كار در نظام جمهوري اسلامي بود و شرايطي نبود كه مردم بخواهند بليط خريداري كنند. ما هم هيچ پولي نمي‌خواستيم البته در روزهاي آخر اجرا اين سه نفر مي‌خواستند هديه‌اي به گروه بدهند كه من مخالفت كردم و گفتم كسي براي پول و هديه كار نكرده است.
چند اجرا داشتيد؟
30 اجرا.
در روزهاي آخر اجرا هم كه آقاي دانشور حضور نداشتند؟
نخير ايشان براي ادامه تحصيل به فرانسه رفتند و ما خودمان كار را مي‌گردانديم. البته در جايي به نقل از محمد كاسبي خواندم كه گفته بود در آن ايام من كار را كارگرداني كردم كه صحت ندارد. آن زمان همه به هم كمك مي‌كرديم.
استقبال خوب بود؟
بسيار خوب.
شما كه امكان تبليغات نداشتيد و ايام هم فروردين ماه بود و در كل شرايط بعد از انقلاب، علت استقبال از نمايش چه بود؟
متن مناسب آن زمان بود. مردم هم تشنه اين مطالب و موضوعات بودند. مبارزه با طاغوت براي مردم اهميت داشت و مي‌دانستند كه اجرا توسط يك گروه مذهبي انجام مي‌شود.
بيشتر مخاطبان از چه قشري بودند؟
از همه صنف بودند. آن زمان تئاتر را مطربي مي‌دانستند ولي وقتي مردم مي‌فهميدند كه يك گروه مذهبي كار انقلابي انجام داده برايشان اهميت داشت و مي‌آمدند. يادم هست پدر مرحوم شريعتي يعني محمد تقي شريعتي هم به ديدن كار آمد.
آيا شما تمايل داشتيد اجراهاي بيشتري داشته باشيد؟
بله ولي با آمدن آن سه نفر شرايط به گونه‌اي شد كه ديگر امكان نداشت.
چه شد كه نام سالن از قشقايي به چهارسو برگشت؟
نمي‌دانم چه اتفاقي افتاد. شايد كارگاه نمايشي‌ها كه در آنجا كلاس داشتند باعث اين كار شدند شايد هم كار همان سه نفر بود. درست نمي‌دانم. ما هم پيگيري نكرديم. تا همين چند سال پيش خيلي‌ها نمي‌دانستند قشقايي چه كسي بوده است.
ظاهراً نمايش «نهضت حروفيه» براي تلويزيون هم ضبط شد؟
بله در سال 58 اين نمايش كه استقبال خوبي هم از آن شده بود به كارگرداني آقاي دانشور براي شبکه يك جام جم ضبط شد.
بر سر انجمن اسلامي دانشكده چه پيش آمد؟
فعاليت ما ادامه داشت تا اينكه دانشكده از چهارراه آب سردار به محل فعلي در خيابان ورزنده منتقل شد و كمي شرايط تغيير كرد بعد از اشغال لانه جاسوسي در سال 58 كم‌كم افراد پراكنده شدند و انجمن اسلامي هم ديگر فعال نبود ولي بعد از اتمام اجراي «نهضت حروفيه» و بازگشت آقاي دانشور از فرانسه تجمع ما در سال‌هاي 61-60 براي شكل‌گيري گروه آيين شكل گرفت و جلسه‌هايي در منزل ما، آقاي دانشور و بعدها منصور براهيمي داشتيم كه هنوز هم ادامه دارد.
|
